Μια φορά κι έναν καιρό… έτσι ξεκινάει η μαγεία. Το παραμύθι είναι ίσως η πιο παλιά παιδαγωγική μέθοδος που γνώρισε ο άνθρωπος. Πριν υπάρξουν τα σχολεία, πριν τυπωθούν βιβλία, οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν γύρω από μια φωτιά και διηγούνταν ιστορίες. Στις ιστορίες αυτές κρύβονταν αλήθειες, φόβοι, ελπίδες, αξίες. Το παραμύθι λοιπόν δεν είναι μόνο ψυχαγωγία· είναι μια γλώσσα σοφίας που περνά από γενιά σε γενιά, αγγίζοντας μικρούς και μεγάλους.
Η δύναμή του βρίσκεται στην απλότητά του. Με σύμβολα και εικόνες, με δράκους που συμβολίζουν τους φόβους μας και νεράιδες που φανερώνουν την καλοσύνη, τα παραμύθια μιλούν για όλα όσα απασχολούν τον άνθρωπο: το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο, την αγάπη και τη φιλία, τον αγώνα και την ανταμοιβή. Ένα παιδί ακούγοντας ένα παραμύθι ταξιδεύει σε φανταστικούς κόσμους, χτίζει εικόνες με το μυαλό του, εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του, μαθαίνει να ξεχωρίζει την καλοσύνη από την κακία, τη γενναιότητα από τη δειλία. Κι όλα αυτά χωρίς να το καταλαβαίνει, μέσα από απλά λόγια που μένουν χαραγμένα στην ψυχή του.
Το παραμύθι είναι όμως κάτι παραπάνω από διδαχή. Είναι μια μορφή τέχνης που ακουμπά την καρδιά. Όταν το ακούς, δεν μαθαίνεις μόνο, συγκινείσαι. Ένα παιδί μπορεί να φοβηθεί λίγο με τον κακό λύκο, να χαρεί με τη σωτηρία της Κοκκινοσκουφίτσας, να νιώσει αγωνία με τις δοκιμασίες που περνά ο ήρωας μέχρι να βρει τη λύτρωση. Μέσα από αυτά τα συναισθήματα μαθαίνει να αναγνωρίζει τα δικά του, να τα ονομάζει και να τα διαχειρίζεται. Έτσι το παραμύθι δεν είναι μόνο σχολείο του μυαλού, αλλά και σχολείο της καρδιάς.
Αλλά η αξία του δεν περιορίζεται στο παιδί. Έχει δύναμη και για τον γονιό, τον παππού, τη γιαγιά που το αφηγούνται. Γιατί το παραμύθι χτίζει δεσμό, δημιουργεί μια ιερή στιγμή επικοινωνίας, όπου η προσοχή και η αγάπη γίνονται δώρο. Είναι μια κοινή εμπειρία που μένει για πάντα. Όσοι μεγάλωσαν ακούγοντας «μια φορά κι έναν καιρό» κουβαλούν μέσα τους τη φωνή εκείνη σαν μια πυξίδα ζωής. Όσο περνούν τα χρόνια, συνειδητοποιούν ότι τα παραμύθια δεν ήταν απλώς ψυχαγωγία της παιδικής ηλικίας, αλλά μαθήματα για όλη τους τη διαδρομή.
Στη σημερινή εποχή της ταχύτητας, της οθόνης και της πληροφορίας που μας κατακλύζει, το παραμύθι μοιάζει με καταφύγιο. Είναι η υπενθύμιση ότι η σοφία δε βρίσκεται μόνο στο καινούργιο, αλλά και στο παλιό. Ότι η διδασκαλία δεν χρειάζεται πάντα πίνακα και βιβλία, αρκεί μια ιστορία ειπωμένη με αγάπη. Κι ενώ οι άνθρωποι συχνά ανησυχούν πως τα παιδιά θα προτιμούν τις εικόνες μιας οθόνης από τα λόγια μιας ιστορίας, η αλήθεια είναι πως τα παιδιά διψούν για αφήγηση, για τη φωνή που τα παίρνει από το χέρι και τα ταξιδεύει. Ο χρόνος του παραμυθιού είναι ένας χρόνος ιερός, χωρίς βιασύνη, χωρίς περισπασμούς.
Το παραμύθι είναι ένα σχολείο χωρίς θρανία. Ένας θησαυρός που τρέφει τη φαντασία, καλλιεργεί τον λόγο, διδάσκει αξίες και απαλύνει φόβους. Είναι ένα δώρο που ανήκει και στους μικρούς και στους μεγάλους. Και το πιο σπουδαίο μάθημα που χαρίζει, είναι πως η ζωή, όσο δύσκολη κι αν φαίνεται, κρύβει πάντα την ελπίδα ενός «κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». Γιατί στο βάθος κάθε παραμυθιού, υπάρχει μια υπόσχεση: ότι το καλό αξίζει να παλεύεται, ότι η αλήθεια και η καλοσύνη έχουν δύναμη, και πως, ακόμη κι αν χρειαστεί να περάσουμε από σκοτεινά δάση και κακοτράχαλους δρόμους, στο τέλος το φως θα νικήσει.
Γι’ αυτό, πάρτε στα χέρια σας ένα παραμύθι, ανοίξτε το και χαρίστε το στα παιδιά σας. Διαβάστε τους με αγάπη, αφήστε τη φωνή σας να γίνει γέφυρα ανάμεσα στη φαντασία και την καρδιά τους. Γιατί κάθε «μια φορά κι έναν καιρό» δεν είναι απλώς η αρχή μιας ιστορίας· είναι το ξεκίνημα μιας ευτυχίας. Και τα παιδιά που μεγαλώνουν με παραμύθια, μεγαλώνουν πιο ήρεμα, πιο δυνατά και πιο ευτυχισμένα.